10 Οκτωβρίου 2015

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΑΛΛΟΙΩΝΟΝΤΑΙ...

 

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΑΛΛΟΙΩΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ 
ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΑΧΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥΣ ΜΟΡΦΗ 
ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΘΟΥΝ

Ὁ Σωκράτης καυτηριάζει τὴν αὐθαίρετη καὶ ὑπερβολικὴ ἐπέμβαση στὴν μορφὴ τῶν πρώτων ὀνομάτων, ποὺ γίνεται ἀπὸ ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι προφέρουν τὶς λέξεις ὅπως τοὺς βολεύει, «στόμα πλάττοντες», καθὼς λέει χαρακτηριστικά, καὶ δὲν ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν ἀλήθεια, «τῆς μὲν ἀληθείας οὐδὲν φροντίζοντες», δηλαδή, γιὰ τὸ ἂν τὸ ὄνομα στὴν νέα του μορφὴ ἀπεικονίζει τὴν οὐσία τοῦ πράγματος ποὺ περι...γράφει.

Αὐτὸ τὸ βλέπουμε κατὰ κόρον νὰ συμβαίνει καὶ σὲ πολλὲς λέξεις ποὺ ἔχουν δανεισθεῖ σύγχρονες Εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες ἀπὸ τὴν Ἑλληνική. Χαρακτηριστικὰ παραδείγματα, οἱ ἀγγλικὲς λέξεις idea (προφ. ἀϊντία) ἀπὸ τὴν λέξη ἰδέα, τὸ kiosk (προφ. κίοσκ) ὰπὸ τὸ οἰκίσκος, κ. ἄ. 

Ἀλλὰ καὶ στὴν καθομιλουμένη Ἑλληνικὴ ἔχουν γίνει παρόμοιες παραφθορές, ὅπως γιὰ παράδειγμα στὶς λέξεις σκαντζόχοιρος καὶ κατσάβραχα, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὶς λέξεις ἀκανθόχοιρος καὶ ἀκανθόβραχα, ἀντίστοιχα. Ἐδῶ παρατηροῦμε ὅτι τὸ ἴδιο πρῶτο συνθετικὸ ἀκανθο- στὴν μιὰ περίπτωση γίνεται σκαντζο- καὶ στὴν ἄλλη κατσα-, ποὺ ἂν δὲν ἀναχθοῦν στὴν πρώτη τους μορφή, δὲν μποροῦν νὰ ἐτυμολογηθοῦν.

"ΚΡΑΤΥΛΟΣ - ΠΕΡΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ". ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ, Ἀθήνα 2015. 
( Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ Σχόλιο 211 ).

Αναρτήθηκε από:
Ετικέτες , , , ,
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΟΙ 10 ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 7 ΗΜΕΡΩΝ

Ειπόντος τινός:
«Ω, Λεωνίδα, προς πολλούς μετ' ολίγων διακινδυνεύσων ούτως πάρει;»
Λεωνίδας έφη: «Ει μεν οίεσθέ με τωι πλήθει δειν πιστεύειν, ουδ' η πάσα Ελλάς αρκεί -βραχεία γαρ μοίρα του εκείνων πλήθους εστίν- ει δε ταις αρεταίς, και ούτος ο αριθμός ικανός!»

Όταν κάποιος του είπε:
«Με τόσους λίγους έρχεσαι, Λεωνίδα, να διακινδυνεύσεις απέναντι σε τόσους πολλούς;»
Ο Λεωνίδας είπε: «Αν πιστεύετε ότι πρέπει να βασιζόμαστε στο πλήθος, δεν αρκεί ούτε ολόκληρη η Ελλάδα -αφού αποτελεί μικρό μέρος σε σχέση με το πλήθος εκείνων. Αν όμως πιστεύετε ότι πρέπει να βασιζόμαστε στις αρετές του καθενός, τότε και ο αριθμός αυτός είναι ικανός!»

(Πλούταρχος, Λακωνικά Αποφθέγματα)

Μανθάνειν ἐν μὲν τῷ Οὐρανῷ τὸ ὁρᾶν, ἐν δὲ τῇ Γῇ τὸ ἀναμιμνήσκεσθαι.

Μακάριος ὁ διὰ τῶν Μυστηρίων διελθών, οὗτος γιγνώσκει τῆς ζωῆς τὴν ἀρχὴν καὶ τὸν σκοπόν!

Ὄλβιος ὅστις ἰδὼν κεῖνα εἶσ’ ὑπὸ χθόνα· οἶδε μὲν βίου τελευτάν, οἶδεν δὲ διόσδοτον ἀρχάν!

Πίνδαρος, Ποιητὴς τῶν Ἱερῶν Ἀγώνων τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ Προφήτης τοῦ Ἀπόλλωνος ἐν Δελφοῖς.



Και τί να πω αύριο στον Ήλιο;

«Σήκω, σαΐτεψε το φίδι, πώχει αφήκει

η παλιά φιδομάνα και που τώρα

πάλι τη γην ολόγυρα γυρεύει

στις δίπλες του σφιχτά για να τυλίξει»;

«Ξύπνα», να πω, «Τιτάνα Εσύ, και πάλι,

κυκλόφερε τα θεία πατήματά Σου,

τα θεία Σου τα σκιρτήματα τριγύρω

στο φοβερό ερπετό που ξαναζώνει

τη γη κι ο οσκρός* του αρχίνισε να τρέχει

στις θείες πηγές Σου, φαρμακώνοντάς τις»;


«Ο διθύραμβος του Ρόδου», Άγγελος Σικελιανός


* οσκρός = κεντρί, δηλητήριο
Ο Έλληνας, τέκνο του ΔευκΑλίωνος, μάχεται συνΕχώς!