ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ, Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ...

 

 Πίνακας του Αλεσάντρο Μποτιτσέλλι: Η Συκοφαντία του Απελλή.

  

"Φοβερό πράγμα η άγνοια και αιτία για πολλές συμφορές στους ανθρώπους, γιατί περικλείει τα πράγματα με κάτι σαν ομίχλη, αμαυρώνει την αλήθεια και επισκιάζει τον βίο του καθενός. 

Όλοι, πραγματικά, φαινόμαστε να περιπλανιόμαστε στο σκοτάδι ή καλύτερα είμαστε σαν τυφλοί∙ άλλοτε παραπατάμε χωρίς λόγο, άλλοτε σηκώνουμε το πόδι μας, χωρίς να χρειάζεται∙ ό,τι είναι... κοντά και μες στα πόδια μας δεν το βλέπουμε, ενώ φοβόμαστε αυτό που είναι μακριά και εξαιρετικά απόμακρο, σαν να μας ενοχλεί. Γενικά, σε κάθε πράξη μας, δεν σταματάμε να κάνουμε συχνά ολισθήματα.

Γι’ αυτό και το γεγονός τούτο έχει ήδη δώσει σε όσους παρουσιάζουν τραγωδίες αφορμές για τα δράματά τους, για παράδειγμα ο οίκος του Λαβδάκου, του Πέλοπα και τα παραπλήσια. Σχεδόν τα περισσότερα από τα δεινά που συμβαίνουν στη σκηνή έχουν προκληθεί από την άγνοια, σαν από κάποιο τραγικό δαίμονα.

Λέω αυτά έχοντας στον νου μου διάφορες περιπτώσεις, αλλά προπάντων τις συκοφαντίες εναντίον των γνωστών και φίλων, από τις οποίες ήδη έχουν αναστατωθεί οικογένειες, πόλεις έχουν χαθεί πέρα για πέρα, πατέρες τρελλάθηκαν και στράφηκαν εναντίον των παιδιών τους, αδελφοί εναντίον των αδελφών τους, παιδιά εναντίον των γονιών τους και εραστές εναντίον αυτών που αγαπούν. Πολλές φιλίες διακόπηκαν και όρκοι καταπατήθηκαν από την πίστη σε συκοφαντίες.

Για να υποκύπτουμε σε αυτές όσο το δυνατόν λιγότερο, θέλω να δείξω με τον λόγο μου, σαν με ζωγραφιά, τί πράγμα είναι η συκοφαντία, από πού ξεκινά και τί αποτελέσματα φέρνει....

Ο Απελλής πάλι, έχοντας στο μυαλό τον κίνδυνο που διέτρεξε, αντιμετώπισε τη συκοφαντία με μια εικόνα:
 
Στα δεξιά κάθεται κάποιος άνδρας με πολύ μεγάλα αυτιά, σχεδόν όμοια με του Μίδα, προτείνοντας το χέρι στη Συκοφαντία, ενώ ακόμα στέκεται μακριά της. Γύρω του στέκονται δυο γυναίκες, η Άγνοια, νομίζω, και η Υποψία.

Από την άλλη πλευρά πλησιάζει η Συκοφαντία, γυναίκα υπερβολικά όμορφη, γεμάτη θέρμη και ενθουσιασμό, σαν να δείχνει τη λύσσα και την οργή, κρατώντας στο αριστερό χέρι δάδα αναμμένη και σέρνοντας με το άλλο από τα μαλλιά ένα νεαρό, που τεντώνει τα χέρια στον ουρανό και καλεί για μάρτυρες τους Θεούς. 

Προηγείται άνδρας ωχρός και άσχημος, με διαπεραστική ματιά, που μοιάζει να έχει γίνει σκελετός από μακρόχρονη ασθένεια· θα μπορούσε κάποιος να εικάσει ότι αυτός είναι ο Φθόνος. 

Επιπλέον την Συκοφαντία ακολουθούν και άλλες δυο γυναίκες, που την προτρέπουν, την ντύνουν και τη στολίζουν. Όπως μου είπε αυτός που μου εξηγούσε την εικόνα, η μια ήταν η Επιβουλή και η άλλη η Απάτη. 

Κατόπιν ακολουθούσε κάποια με εμφάνιση εντελώς πένθιμη, ντυμένη στα μαύρα, ράκος· αυτή λεγόταν, νομίζω, Μετάνοια. Αυτή λοιπόν στρεφόταν προς τα πίσω με δάκρυα και γεμάτη ντροπή έρριχνε λοξές ματιές στην Αλήθεια, που πλησίαζε..."

  
Λουκιανός, Περὶ τοῦ μὴ ῥᾳδίως πιστεύειν διαβολῆ. Απόδοση: Εκδόσεις Κάκτος (με ορισμένες διορθώσεις).