Πλέον ο όρος –και η έννοια– του νεο-οθωμανισμού είναι ευρύτερα αποδεκτός επιστημονικά και πολιτικά: σηματοδοτεί τόσο την επανεμφάνιση επεκτατικών αυτοκρατορικών πολιτικών από την πλευρά της Τουρκίας –στα πλαίσια βέβαια και τις δυνατότητες του σήμερα–, όσο και τη διαμόρφωση, στο εσωτερικό των όμορων με την Τουρκία χωρών, κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που είναι διατεθειμένες να αποδεχθούν ή και να συμβάλουν ενεργά στη διαμόρφωση του νεο-οθωμανικού πλαισίου.
Ειδικά στην Ελλάδα και την Κύπρο ορίζουμε ως εσωτερικό νεο-οθωμανισμό –ή και φαναριωτισμό– την αποδοχή και την υποταγή στον τουρκικό επεκτατισμό, παρότι η Τουρκία συνεχίζει να κατέχει τη Βόρεια Κύπρο και να απειλεί την Ελλάδα στο Αιγαίο και τη Θράκη.
Ο νεο-οθωμανισμός έχει ως αφετηρία του την εισβολή στην Κύπρο το 1974, ενώ ενισχύθηκε τα μέγιστα από τις γεωπολιτικές αλλαγές στην ευρύτερη περιοχή, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, την αποσύνθεση των Βαλκανίων και την υποβάθμιση του Αραβικού κόσμου. Έτσι ανοίχτηκε ένα ευρύτατο γεωπολιτικό πεδίο στην τουρκική επιρροή, από τις τουρκόφωνες δημοκρατίες της Κ. Ασίας έως τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή.
Εσωτερικές προϋποθέσεις για την εδραίωση του νεο-οθωμανισμού ήταν η ταχύρρυθμη οικονομική ανάπτυξη, η εισροή ξένων κεφαλαίων καθώς και η πληθυσμιακή γιγάντωση της Τουρκίας, που παρέχουν την υλική βάση για μια νεο-οθωμανική πολιτική, παράλληλα με την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων και της πολεμικής βιομηχανίας. Στο ιδεολογικό πεδίο ο νεο-οθωμανισμός, σε μια εποχή παγκόσμιας ενίσχυσης του ισλαμισμού, είχε ως προϋπόθεση την εγκατάλειψη του μονοδιάστατου κοσμικού κεμαλισμού και την υιοθέτηση μιας νέας ιδεολογικής σύνθεσης, που θα χαρακτηρίζαμε ως ισλαμο-κεμαλισμό. Έτσι η νεο-οθωμανική Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιεί ταυτόχρονα την ισλαμική παράμετρο για τις σχέσεις της με το ισλάμ, την ενσωμάτωση των Κούρδων και τη χρησιμοποίηση των μουσουλμανικών μειονοτήτων στα Βαλκάνια, καθώς και την κοσμική-κεμαλική διάσταση για τις σχέσεις της με τη Δύση και την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα –και η Κύπρος– στον άμεσο περίγυρό της, και οι Κούρδοι στο εσωτερικό της Τουρκίας, αποτελούν τα δύο κυριότερα εμπόδια για την ολοκλήρωση της νεο-οθωμανικής στρατηγικής. Γι’ αυτό και απαιτείται η υποταγή τους. Υποταγή με ένα μείγμα μεθόδων και τακτικών. Κατ’ αρχάς με τη χρήση της βίας ή την απειλή χρήσης βίας, στην Κύπρο, το Αιγαίο, τη Θράκη και το Κουρδιστάν, κατά δεύτερο λόγο και εκ παραλλήλου, με την ιδεολογική ενσωμάτωση και αποδοχή από μέρους τους του νεο-οθωμανισμού: Η ένταξη των Κούρδων επιχειρείται κατ΄ εξοχήν μέσω του ισλαμισμού και της δημιουργίας κουρδικών ελίτ ταυτισμένων με το τουρκικό κράτος. των δε Ελλήνων, σε Ελλάδα και Κύπρο, με την ένταξη ενός αυξανόμενου μέρους των οικονομικών και πνευματικών ελίτ στο νεο-οθωμανικό σχέδιο στα Βαλκάνια και με την παράλληλη κάμψη της εσωτερικής αντίστασης των Ελλήνων.
* Άρδην τ. 72
ΠΗΓΗ: Η Άλλη Άποψη
