Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΑΡΕΙΟ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΙΣΣΟΥ.
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ:
Πρός ταύτα αντιγράφει Αλέξανδρος, και ξυμπέμπει τοις παρά Δαρείου ελθούσι Θέρσιππον, παραγγείλας την επιστολήν δούναι Δαρείω, αυτόν δε μη διαλέγεσθαι υπέρ μηδενός. Η δε επιστολή η Αλεξάνδρου έχει ώδε:
“Οι υμέτεροι πρόγονοι, ελθόντες εις Μακεδονίαν και εις την άλλην Ελλάδα, κακώς εποίησαν ημάς, ουδέν προηδικημένοι· εγώ δε των Ελλήνων ηγεμών κατασταθείς, και τιμωρήσασθαι βουλόμενος Πέρσας, διέβην ες την Ασίαν, υπαρξάντων υμών. Και γαρ Περινθίοις εβοηθήσατε, οι τον εμόν πατέρα ηδίκουν, και εις Θράκην, ης ημείς ήρχομεν, δύναμιν έπεμψεν Ώχος. Του δε πατρός αποθανόντος υπό των επιβουλευσάντων, ους ημείς συνετάξατε, ως αυτοί εν ταις επιστολαίς προς άπαντας εκομπάσατε, και Ἀρσην αποκτείναντός σου μετά Βαγώου, και την αρχήν κατασχόντος ου δικαίως ουδέ κατά τον Περσών νόμον, αλλά αδικούντος Πέρσας, και υπέρ εμού προς τους Έλληνας γράμματα ουκ επιτήδεια διαπέμποντος, όπως προς με πολεμώσι, και χρήματα αποστέλλοντος προς Λακεδαιμονίους και άλλους τινάς των Ελλήνων, και των μεν άλλων πόλεων μηδεμιάς δεχομένης, Λακεδαιμονίων δε λαβόντων, και των παρά σού πεμφθέντων τους εμούς φίλους διαφθειράντων, και την ειρήνην, ην τοις Έλλησι κατεσκεύασα, διαλύειν επιχειρούντων, - εστράτευσα επί σέ, υπάρξαντος σού της έχθρας. Επεί δε μάχη νενίκηκα πρότερον μεν τους σούς στρατηγούς και σατράπας, νυν δε σε και την μετά σού δύναμιν, και την χώραν έχω, των θεών μοι δόντων, όσοι των μετά σού παραταξαμένων μη εν τη μάχη απέθανον, αλλά παρ’ εμέ κατέφυγον, τούτων επιμέλομαι και ουκ άκοντες παρ’ εμοί εισιν, αλλά αυτοί εκόντες ξυστρατεύονται μετ’ εμού. Ως ουν εμού της Ασίας απάσης κυρίου όντος, ήκε προς εμέ. Ει δε φοβή, μη ελθών πάθης τι εξ εμού άχαρι, πέμπε τινάς των φίλων τα πιστά ληψομένους. Ελθών δε προς με, την μητέρα και την γυναίκα και τους παίδας, και ει άλλο τι εθέλεις, αίτει και λάμβανε. Ό,τι γαρ αν πείθης εμέ, έσται σοι. Και του λοιπού, όταν πέμπεις παρ’ εμέ, ως προς βασιλέα της Ασίας πέμπε, μήδ’ εξ’ ίσου επίστελλε, αλλ’ ως κυρίω όντι πάντων των σών φράζε, ει του δέη· ει δέ μή, εγώ βουλεύσομαι περί σού ως αδικούντος. Ει δ’ αντιλέγεις περί της βασιλείας, υπομείνας έτι αγώνισαι περί αυτής, και μη φεύγε, ως εγώ επί σέ πορεύσομαι, ού αν ής.”
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ:
Σε αυτά απάντησε με επιστολή ο Αλέξανδρος και έστειλε μαζί με αυτούς που ήρθαν εκ μέρους του Δαρείου, τον Θέρσιππο αφού τον διέταξε να εγχειρίσει την επιστολή στον Δαρείο, αυτός δε να μην κάνει λόγο για τίποτα· η δε επιστολή του Αλέξανδρου έλεγε τα εξής:
“Οι δικοί σας πρόγονοι αφού ήρθαν στη Μακεδονία και την άλλη Ελλάδα, προξένησαν κακά σε εμάς, ενώ δεν είχαν πάθει κανένα αδίκημα πρωτύτερα από εμάς. Εγώ δε αφού εκλέχτηκα αρχηγός των Ελλήνων και επειδή ήθελα να τιμωρήσω τους Πέρσες, πέρασα στην Ασία, επειδή εσείς πρώτοι κάνατε εχθρική αρχή. Διότι και τους Περινθίους βοηθήσατε, και στη Θράκη, την οποία εμείς εξουσιάζαμε, έστειλε στρατιωτική δύναμη ο Ώχος. Αφού δε φονεύθηκε ο πατέρας μου από τους συνωμότες που επιβουλεύονταν τη ζωή του, τους οποίους εσείς οργανώσατε, όπως εσείς οι ίδιοι διαδόσατε με κομπασμό με τις επιστολές, αφού εσύ με την βοήθεια του Βαγώα φόνευσες τον Άρση και κατέλαβες την βασιλεία κατά τρόπο άδικο και όχι σύμφωνα με τον περσικό νόμο. Αλλά ενώ αδικούσες τους Πέρσες και ενώ έστελνες εχθρικά γράμματα γιά εμένα στους Έλληνες παρακινώντας τους να με πολεμούν, και ενώ έστειλες χρήματα στους Λακεδαιμόνιους και προς μερικούς άλλους από τους Έλληνες, και ενώ καμμία από τις άλλες πόλεις δεν τα δέχτηκε, μόνο οι Λακεδαιμόνιοι τα έλαβαν, και ενώ αυτοί που εστάλησαν εκ μέρους σου διέφθειραν τους φίλους μου και επιχειρούσαν να διαλύσουν την ειρήνη την οποία δημιούργησα στους Έλληνες – εξεστράτευσα εναντίον σου, ενώ εσύ πρώτος έδωσες αφορμή στην έχθρα. Αφού δε πρώτα νίκησα στη μάχη τους στρατηγούς σου και τους διοικητές σου, τώρα δε εσένα και το στρατό που έχεις μαζί σου καί την χώρα σου κατέχω, αφού μου τα παραχώρησαν οι θεοί, -όσοι από αυτούς που πολέμησαν μαζί σου και δεν φονεύθηκαν, αλλά κατέφυγαν σε μένα, εγώ φροντίζω γι’ αυτούς, και αυτοί με τη θέλησή τους μένουν δίπλα μου και με τη θέλησή τους εκστρατεύουν μαζί με εμένα. Επειδή εγώ λοιπόν είμαι κύριος όλης της Ασίας, έλα σε εμένα· εάν όμως φοβάσαι, μήπως, αφού έρθεις πάθεις κανένα κακό από εμένα, στείλε μερικούς από τους φίλους σου να λάβουν ένορκες διαβεβαιώσεις. Όταν δε έρθεις σ’ εμένα, ζήτησε να λάβεις τη μητέρα, τη γυναίκα, τα παιδιά σου και ό,τι άλλο θέλεις. Διότι για ό,τι με πείσεις, αυτό θα λάβεις. Και στο μέλλον, όταν στέλνεις κάποιον σε εμένα, έχε υπόψη σου ότι τόν στέλνεις προς το βασιλέα της Ασίας, και ούτε να μου γράφεις σαν ίσος προς ίσο. Αλλά εάν χρειάζεσαι τίποτα, να μιλάς ως προς τον κύριο όλων των δικών σου· σε αντίθετη περίπτωση εγώ θ’ αποφασίσω γιά εσένα με την πεποίθηση ότι με αδικείς. Εάν μου αμφισβητείς την βασιλεία, αφού σταθείς, αγωνίσου ακόμη γι’ αυτήν και μην φεύγεις, διότι εγώ θα βαδίσω εναντίον σου οπουδήποτε κι αν είσαι.”
(Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Βιβλ. Β΄)
